رساله دکتری حقوق جزا (به زبان عربی)
در راستای وعده ای که قبلا به دوستان داده بودم، متن کامل یک پایان نامه عربی دیگر از دانشگاه علوم امنیتی نایف (عربستان سعودی) را در اختیار دوستان قرار میدهم. این پایان نامه دکتری -به عبارت صحیحتر "رساله دکتری"- برای اخذ مدرک دکتری در حقوق جزا نوشته شده و در سال ۲۰۰۷ میلادی دفاع شده است؛ و این نشان می دهد که این رساله، داغ داغ است! موضوع آن هم عبارت است از "قواعد و ضوابط عقوبات الحدود و التعازیر" یعنی همان "قواعد و ضوابط حدود و تعزیرات". مشاهده کردید که عنوان آن حتی نیاز به ترجمه ندارد! پس می توانید به راحتی از مطالب آن استفاده کنید.
این رساله دکتری، ضمن تحلیل مبانی فقهی و حقوقی حدود و تعزیرات -البته بر اساس فقه اهل سنت و قوانین عربستان سعودی- دو قاعده را مد نظر قرار داده است؛ یکی قاعده مشهور "تدرء الحدود بالشبهات" و دیگری قاعده "یرعی في التعزیر المصلحة العامة" یعنی در تعزیرات اصل بر حفظ مصالح عمومی است. البته من هر چه جستجو کردم در منابع و جوامع فقهی و روایی شیعه این قاعده را پیدا نکردم و احتمالا مخصوص اهل سنت (و شاید حنابله) است؛ اما فحوای آن کاملا با آنچه شیعه در مورد تعزیرات بیان داشته منطبق است. بر اساس قواعد فقه شیعی، "التعزیر بما یراه الحاکم" بر تعزیرات سایه افکنده است؛ به عبارت دیگر، تعزیر زمانی تعیین می شود که حاکم اسلامی برای اداره حکومت و جامعه اسلامی به مصلحت بداند. این خیلی شبیه به آن چیزی است که اهل سنت بیان می دارد.
به هر حال یک رساله دکتری جزایی تمام متن -البته به زبان عربی و مطابق فقه اهل سنت- می تواند برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی حقوق جزا مفید باشد، چرا که می توانند با استناد به آن بر غنای کار پژوهشی، پایان نامه و رساله خود بیفزایند. مطالعه بخشهایی از آن برای من که بسیار مفید بود و شمایی کلی از تفکرات سعودی ها و فقهای عامه برایم به تصویر کشید.
مطالب مرتبط در همین وبلاگ:
متن كامل پايان نامه به زبان عربي؛ «تاثير فقه اميرالمومنين(ع) بر حقوق جزاي اسلامي»
مقاله «حدود و تعزيرات (قلمرو، انواع، احکام)»
گونه شناسی فقهای شیعه درباره جواز اجرای حدود در عصر غیبت
